Türkiye’de Büyükbaş Hayvanlarda Şap Hastalığı ve Karantina Önlemleri

Şap hastalığı (Foot and Mouth Disease – FMD), büyükbaş hayvanlar başta olmak üzere koyun, keçi ve domuz gibi çift tırnaklı hayvanlarda görülen bulaşıcı viral bir hastalıktır. Ekonomik açıdan önemli kayıplara neden olan bu hastalık, yetişkin hayvanlarda nadiren ölümcül olsa da genç hayvanlarda yüksek ölüm oranına sahiptir.

Şap Hastalığı Belirtileri

Şap hastalığı genellikle yüksek ateş, dil, dudaklar ve ağız içinde oluşan kabarcıklar, meme uçları ve tırnak aralarında yaralar şeklinde ortaya çıkan sığır enfeksiyon hastalıklarından biridir. Kabarcıkların patlamasıyla ciddi topallık, hareket ve yem tüketiminde isteksizlik görülür. Hastalığa yakalanan hayvanlarda aşırı salya üretimi, iştahsızlık, kilo kaybı ve süt üretiminde düşüş de gözlenir. Genç hayvanlarda ise kalp kası iltihabı (miyokardit) nedeniyle ölüm oranı yüksektir.

Türkiye’de Şap Hastalığı ile Mücadele

Türkiye, şap hastalığı ile mücadelede önemli karantina önlemleri uygulamaktadır. Hastalığın görüldüğü bölgelerde hızlı teşhis ve erken uyarı sistemleri devreye girer. Hastalığın tespit edildiği çiftlik ve çevresinde sıkı karantina önlemleri uygulanır:

• Hastalıklı veya hastalığa maruz kalmış hayvanlar insani yöntemlerle itlaf edilir.
• Hayvan ölüleri ve kontamine olmuş materyaller uygun şekilde bertaraf edilir.
• Bölgede hayvan hareketleri tamamen kısıtlanır ve karantina uygulaması sıkı denetimlerle desteklenir.
• Ahırlar, araçlar ve ekipmanlar düzenli olarak dezenfekte edilir.
• Bölgesel ve ulusal seviyede aşı kampanyaları yürütülerek hastalığın yayılması kontrol altına alınır.

Şap Hastalığında Aşılama ve Koruyucu Önlemler

Türkiye’de kullanılan şap aşıları, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (WOAH) standartlarına uygun, etkisiz hale getirilmiş virüslerden oluşur ve sahadaki virüslerle antijenik olarak uyumludur. Aşılama çalışmaları en az %80 kapsayıcılıkla gerçekleştirilir ve kısa süre içerisinde tamamlanır. Ayrıca, yetiştiricilerin güçlü biyogüvenlik önlemleri uygulaması teşvik edilir. Bu önlemler arasında ziyaretçi girişlerinin kontrolü, yeni hayvanların sürüye kontrollü dahil edilmesi, düzenli dezenfeksiyon ve hastalık belirtilerinin sürekli izlenmesi yer alır.

Özetle; Türkiye’de şap hastalığı ile etkin mücadele, karantina tedbirlerinin titizlikle uygulanmasına, geniş kapsamlı aşılama kampanyalarına ve çiftlik düzeyinde alınan önlemlere dayanır. Bu sayede hastalığın ekonomik zararları en aza indirilir ve hayvan sağlığı korunur.