Ayva Monilyası Hakkında Bilinmesi Gerekenler ve Önlemler

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayınladığı rapora göre, 2020/21 sezonunda ülkemizde ayva üretimi bir önceki sezona kıyasla %2,3 artarak 189.251 ton olarak gerçekleşti. Türkiye, dünya ayva üretiminin yaklaşık %20’sini karşılayarak lider konumuna yükseldi.

Özellikle Ayva Diyarı olarak anılan Sakarya’nın Geyve ve Pamukova ilçelerinde yetiştirilen ayvalar, coğrafi işarete sahiptir ve Türkiye’nin üretiminin %59’unu oluşturur. Bu artış, ülkemizin dünya ayva deposu olma yolunda önemli adımlar attığını göstermektedir.

Ancak, ayvanın kültürel önemini korumak ve üretimini teşvik etmek için çiftçilerin ve üreticilerin, özellikle ayva hastalıkları konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Doğru mücadele edilmediğinde, ayva hastalıkları %35’e varan ürün kayıplarına neden olabilir. Ayrıca, bu hastalıklar, zararlının türüne ve etkinin yoğunluğuna bağlı olarak verim düşüşüne ve mahsulün bozulmasına sebep olabilir.

Ayva Monilyası Nedir?

Ayva monilyası, özel bir mantar patojeninin neden olduğu bir bitki hastalığıdır, ayva ağaçlarında sıkça görülür. Bu hastalık, bitkide ölü sürgünler, ince dallar, solmuş çiçekler ve çürümüş meyvelere sebep olur.

Monilya hastalığı aslında tek bir hastalık değildir, genellikle çekirdekli meyve ağaçlarında görülen ve farklı zararlara yol açan üç farklı mantar patojeninin genel adıdır. Bu patojenler şunlardır: Monilia laxa, yumuşak çekirdekli bitkilerde kurumaya neden olabilir. Monilia fructigena, tüm çekirdekli meyvelerde çürümeye yol açabilir. Monilia linhartiana ise sadece ayva bitkisini etkiler, yaprakları, çiçekleri ve meyveleri enfekte eder.

Ayva Monilyası Belirtileri Nelerdir?

Ayva monilyası, ayva ağaçlarının yapraklarında, sürgünlerinde, çiçeklerinde ve olgunlaşmamış meyvelerinde açık kahverengi lekeler şeklinde belirir. Bu lekeler zamanla koyulaşır ve yaprağı veya meyveyi tamamen kaplayabilir. Hastalıklı ağaçlarda badem kokusu yayılır. Ayva yaprağı ile sürgünün birleştiği yerlerde 2-3 cm’lik kahverengi lekeler görülür.

Hastalıklı sürgünler zamanla kurur ve kuruyan kısımlar aşağı doğru sarkar. Mumya hastalığına yakalanan çiçekler, başlangıçta sağlıklı görünse de zamanla kahverengileşir ve dökülürler. Genellikle genç meyvelerde de görülen bu hastalık, meyvelerde açık kahverengi lekelerle başlar. Ancak ilerleyen aşamalarda, meyve yumuşar ve kabuğun altında sert ve siyah bir alan oluşarak mumyalaşır. Mumyalaşan ayva, dalında asılı kalır.

Ayva Monilyası Nasıl Bulaşır?

Monilya enfeksiyonu, hastalıklı bir ağaçtan diğerine yağmur, rüzgar veya böcekler tarafından taşınan sporlar aracılığıyla yayılır. Bu hastalıklı ağaçlar, her baharda mumyalaşmış meyvelerle birlikte, enfekte olduktan sonra düşmüş meyveler ve budanmamış sürgün ve dallarda spor birikintileriyle tekrar enfekte olabilirler.

Ayva Monilyası ile Nasıl Mücadele Edilir?

Monilya, sadece önceden alınan önlemlerle kontrol edilebilen, oldukça zorlu bir enfeksiyondur. Bu nedenle hastalığın önlenmesi için dikkate alınması gereken bazı yöntemler bulunmaktadır.

Ayva monilyası ile mücadelede iki ana yöntem vardır: kültürel ve kimyasal. Kültürel mücadele yöntemleri genellikle hastalığın belirtileri ortaya çıktığında yapılan gözleme dayanırken, kimyasal yöntemler ise ayva monilyasıyla mücadelede kullanılan ilaçları içerir.

Kültürel Mücadele Yöntemleri

Hasat esnasında bulunan enfekte meyveler hemen toplanmalı ve yakılmalıdır. Kuruyan sürgünler düzenli olarak budanmalıdır. Ayrıca, toprağa düşen mumyalaşmış meyveler ya topraktan uzaklaştırılmalı ya da derin bir şekilde gömülerek imha edilmelidir. Baharda enfekte olmuş sürgünler, çiçekler ve meyveler kesilerek ortadan kaldırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele Yöntemleri

Doğal yaprak gübresi, mantar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip olup eser elementler bakımından zengindir, bu nedenle tercih edilmelidir. Fungusitler, mantar ve mantar sporlarını öldürmek ve kontrol altına almak için kullanılmalıdır. Azotlu gübreler, ayva bitkisine yeterli besin sağlamanın yanı sıra mantar hastalıklarını da önleyerek bitkinin sağlıklı bir şekilde büyümesini teşvik eder.

Ayrıca kayısı hastalıkları ile ilgili detaylı bilgi için “Kayısı Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele” adlı rehberimize göz atabilirsiniz.