Toklu Koyun Nedir? Et Verimi Yüksek Toklu Besiciliği

Dünyada ve ülkemizde kırsal alanda yaşayanların temel geçim kaynağı olan, tarım ve hayvancılık ekonomisine önemli bir katkıda bulunan, lezzetli et ile besin değeri yüksek olan, genç dişi ve erkek koyun olan toklu koyunudur.

Sütten kesilen kuzuların bir kısmı damızlık kuzu bir kısmı ise yaklaşık 3 ay sonra toklu besisine alınır. Et verimi yüksek toklu besiciliği yapabilmek için doğru ırk seçimi, besleme ve bakım koşulları çok önemlidir. Besi süresince tokluların yem ,su , hastalık vb. giderleri ile yetiştiriciliğin yapıldığı bölgeler arasında toklu fiyatları farklılık göstermektedir.

Toklu Koyun Ne Demek?

Sürü yönetiminde bilinmesi gereken önemli sınıflandırma grupları sürü içerisinde yönetimi sağlamak için önemlidir. Bu sınıflandırma grubu içerisinde yer alan Toklu Koyunu 6-12 aylık yani doğumun 7.ayından itibaren 1 yaşına kadar olan süreye cinsiyet fark etmeksizin toklu denilmektedir. Dişi toklu veya erkek Toklu tabirleri halk arsında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Koyun, Kuzu ve Toklu Farkları?

Sürü yetiştiriciliğinde kullanılan tabirler yaş sınıflarına göre verilen isimlerdir. Halk arasında bu isimlendirmeler bölgelere göre farklılık gösterse de bilim dünyasında genel olarak kabul edilen sınıflandırma şu şekildedir:

• Koyun: Genellikle türün genel ismi olmasıyla beraber sürüde doğum yapmış dişi hayvanlar için kullanılmaktadır.
• Kuzu: Kuzu yeni dünyaya gelmiş ve 6 aylığa kadar olan sürede erkek veya dişiler cinsiyet fark etmeksizin koyun yavrusu için kullanılmaktadır. Kuzların bazıları damızlık kuzu bazıları ise besi için ayrılır.
• Toklu: Doğumdan sonra gelen 7.ayadan itibaren 1 yaşına kadar olan süredeki döneme cinsiyet fark etmeksizin genç dişi ve erkek koyun toklu denir. Bazı yörelerde dişi toklu veya erkek toklu diye ayrımlarda yapılmaktadır.

Toklu Et Verimi Ne Kadar?

Tokluları et verimi bağlı olduğu kriterlere göre değişmektedir . Kriterler şu şekildedir ; ırkı , beslenme koşulları , yemin kalitesi , iklim ve arazi koşulları , cinsiyeti ve büyüme hızı gibi birçok özellik etin verimine ve kalitesine göre değişiklik göstermektedir. TSE’ne göre besi için yetiştirilen toklularda kasaplık toklu için 4 sınıf bulunmaktadır.

• Ekstra :Tam –24-42 Kg
• Sınıf I :Tam veya besili –30-58 kg
• Sınıf II :Besili veya orta—28 kg
• Sınıf III: Az besili Üst sınıflara giremeyen

Bu sınıflarda yer alan toklulara göre verimleri verilmiştir.Bu verimlere göre toklu fiyatları değişiklik göstermektedir. Ülkemizde et verimi yüksek yerli koyun ırkı Menemen ,Bafra ,Merinos ve Akkaraman koyun ırklarıdır.

Toklu Besiciliği Nasıl Yapılır?

Ülkemizde Toklu besiciliği Ege ve Marmara Bölgesinde yapılmaktadır. Mera yetiştiriciliği ise İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgesinde yapılmaktadır.

Sürü yetiştiriciliğinde, özellikle de besi yetiştiriciliğinde en önemli seçim, bulunduğunuz bölge şartlarına adapte olmuş et verimi yüksek koyun ırklarının tercih edilmesidir. Bu önemli unsur, başarılı bir sürü yetiştiriciliği için ilk adımdır.

Toklu koyun yetiştiriciliğinin ekonomik olarak rahatlamasını sağlayan en önemli faktörlerden biri yem ihtiyacıdır. Bu yem ihtiyacının büyük çoğunluğu meralardan karşılanmaktadır. Fakat toklu besiciliği için tokluların enerjilerini kaybetmemesi, günlük canlı ağırlık artışının hızının düşmemesi ve besin süresinin uzaması gibi nedenlerden dolayı ağıllarda bakılması tercih edilmektedir.

Ağıllarda besiye alınacak kuzuların, doğumdan sonraki altıncı aya kadar geviş getirme ve kaba yeme alıştırma süresi tamamlanmaktadır. Ayrıca bu dönemde ek olarak kuzu büyütme yemi verilmelidir. Altıncı aydan sonraki dönemde kuzular besi ve damızlık olarak ayrılmaktadır.

Toklular için besin süresince yemin kalitesi ve barınma alanlarının hastalıktan korunmalarına göre besi süresinde değişiklik meydana gelmektedir. Bu süre yaklaşık 2-3 ay kadar sürmektedir. Bu süre içerisinde düzenli olarak tokluların yemlenmesi, hastalıkların kontrolünün yapılması ve canlı günlük ağırlık artışının kontrol edilmesi gerekmektedir.

Günlük canlı ağırlık artışı için protein açısından zengin yemler kullanılmalıdır. Kaba yemlerin, kuru otların ve geliştirmeyi sağlayan ek yemlerin kaliteli ve toklular tarafından tercih edilebilir olması gerekmektedir. Bu besinlerin yanında hayvanların büyümesinde önemli olan tuz, mineral ve vitamin gibi ek tamamlayıcılar da sağlanmalıdır.

Besin süresince doğru bir yemleme rotasyonu ile tokluların günlük 1 kg ile 1.5 kg arası yem yemesi ve günlük canlı ağırlık artışının 200 g ile 300 g arasında olması beklenmektedir.

Toklu Koyun Fiyatları (2024)

Toklu fiyatları bölgelere ve illere göre fiyatlarda değişiklik göstermektedir. Ayrıca fiyat belirlemede bazı yerler karkas bazı yerler canlı ağırlık üzerinden fiyat belirlemektedir. Kurban pazarlarında küçükbaş hayvanlarda canlı ağırlık üzerinden büyükbaş hayvanlarda ise hisseli olarak karkas üzerinden belirlenmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre bu yıl kurban bayramında 2 milyon 800 bin küçükbaş kurban kesildi . Bunun dışında yıl genelinde adaklık ve kurbanlık kuzu , toklu , şişek ve koç gibi küçük baş türleri tercihe göre değişiklik göstermektedir. Damızlık kuzu veya damızlık toklular et üretimi için beslenmez sürünün devamlılığı için kullanılmaktadır. Toklu koyun fiyatları 2024 yılı için 7.000 tl ile 15.000 tl arasında değişmektedir.

Sonuç olarak insanların temel beslenme kaynaklarına olan etin üretilme sürecinde yaşanan zorluklar ve giderek zorlaşan hayvancılık sektöründe İnsanların kaliteli ve lezzetli et bulmaları zorlaşmaktadır. Toklu besiciliğinin ana hedefi kaliteli ve lezzetli et üretmektir. Genç dişi ve erkek koyun için doğru beslenme rotasyonu ile et verimi yüksek ve kaliteli et sahip toklu koyunları yetiştirilir.

Ayrıca Tarım Haberi web sitemizde yer alan “Et Verimi Yüksek Sığır Irkları Nelerdir?” adlı listemize de göz atmayı unutmayın.