Passiflora (Çarkıfelek) Bitkisi Nasıl Yetiştirilir?

İsmini familyası olan çarkıfelekgillerden almış olan çarkıfelek çiçeği, diğer bir bilinen adıyla Passiflora, çarka benzeyen çiçekleri sebebiyle bu ismi almıştır. Bitki saat çiçeği olarak da bilinmektedir. Çarkıfelek meyvesi yetiştiriciliği, peyzaj süslemeleri ve egzotik meyve üretimi açısından uygun bir seçenektir.

Son zamanlarda Ege ve Akdeniz’de popülerleşen çarkıfelek meyvesi, hem hobi amaçlı hem de ticari yetiştiriciliği yapılan bahçe bitkisi niteliği taşımaktadır.

Çarkıfelek Meyvesi Nedir?

Çarkıfelek meyvesi, ekşi ve tatlı aromaya sahip tropikal bir meyvedir. Çoğunlukla Brezilya, Arjantin ve Paraguay gibi ülkelerde yetişen bu meyve, günümüzde birçok tropikal ve subtropikal bölgelerde de yetiştirilmektedir. Sarı ve mor renkli kabuğu olan çarkıfelek meyvesi, içerisinde bulunan sulu ve çekirdekli jel kısmıyla beraber tüketilir.

Çarkıfelek Meyvesi Özellikleri

Çoğunlukla her zaman yeşil, uzun saplı, yaprakları elsi, çok loplu, derimsi ve koyu yeşil parlak renkli, sarılıcı ve tırmanıcı bir bitki türüdür. Gövdesi zayıftır. Üzerinde tutunmayı sağlayan spiralli ve uzun sülükleri vardır. Yoğun miktarda dallara sahiptir. Çiçekleri yaprak koltuğundan çıkan uzun bir sap ucundadır. Taç ve çanak yaprakları 3-8 adet arasındadır. İlkbahardan sonbahara kadar gösterişli çiçekleri açıktır. Sık yer örtücü özelliğinden dolayı yaygın olarak yetiştirilirler. Bazı türlerinin boyu 12 m’ye kadar uzanabilmektedir.

Çarkıfelek Meyvesi Nasıl Yetiştirilir?

Sarmaşık gibi dolanarak yetişen çarkıfelek bitkisi, yaz boyu açan gösterişli çiçeklere sahiptir. Bu gösterişli çiçekler kırmızı ya da pembe renkte ve iri yapılı çiçeklerdir. Sarmaşık yapısından dolayı kötü görünümlü cephelerde kullanılmaktadır. Çarkıfelek bitkisi, saksı ve bahçelerde, gölgeli ve nemli duvar kenarlarında yetiştirilebilir.

Güneşi seven bir bitkidir. Bahçelerin ve evlerin güneş alan yerlerinde bu bitki için yer açabilirsiniz. Ilıman iklimler için yetiştirilmesi uygundur. Nemli ve iyi drene edilen toprakları sever. Ancak diğer topraklarda da kolayca yetiştirilebilir. Fakat kireçten hoşlanmaz. Verimli topraklarda hızlı bir biçimde çiçeklenir. Çiçeklenmenin artmasını amaçlıyorsanız toprağı beslemeniz gerekmektedir.

Yaz aylarında çiçek açan ve kışa doğru çiçekleri dökülen passiflora, çiçeklenme döneminde daha çok suya ihtiyaç duyar. Soğuk kış aylarında olumsuz hava koşullarından korunması gerekmektedir. Yetiştirilmesi için uygun sıcaklıkların 20-30°C arasında olması idealdir. Ülkemizde Ege ve Akdeniz bölgeleri çarkıfelek için uygun iklimlere sahiptir. Çarkıfelek bol güneş ışığını sever ancak, doğrudan güneş ışığından korunmalıdır. Yarı gölgeli yerler bitki için uygun olacaktır. Bitkinin güneş ışığını dolaylı olarak alabileceği yerlerde büyütülmesi, bitkinin sağlıklı gelişimi açısından önemlidir.

Sıcak yaz günlerinde bitkinin toprağının nemli tutulması gerekmektedir. Toprağın üst tabakası kuruduğunda sulama yapılmalı, aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Genç çarkıfelek sarmaşıkları, büyüme mevsimi başlarında yağmurlar başladığında ve don tehlikesi ortadan kalktığında tarlaya dikilmelidir. Dikim mesafesinin seçimi ve dikim şekli şu faktörlere bağlıdır: meyve bahçesinin konumu, toprak çeşidi ve toprak derinliği, beklenen uzun ve kısa süreli üretim vb. Çarkıfelek sarmaşıkları, 1,2-2,5 m sıra aralığı ve 3-6 m bitki aralığı baz alınarak dikilir. Bu mesafelerde, bitki yoğunluğu hektar başına 600-2600 bitki arasında değişkenlik gösterebilmektedir.

Çarkıfelek Bitkisi Bakımı

Çarkıfelek bitkisinin sağlıklı büyümesi ve verimli meyve verebilmesi için doğru ve düzenli sulanması gerekir. Toprağın sürekli nemli olması, bitki köklerinin sağlıklı gelişmesi için önemlidir. Bununla birlikte, aşırı sulama yapılması kök çürüklüğüne neden olabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Sıcak yaz aylarında toprağın hızla kuruyacağı göz önüne alınırsa, haftada 2-3 kez sulama önerilir. Kış aylarında ise toprağın üst tabakası kurudukça sulama yapılması gerekir.

Çarkıfelek yetiştiriciliği için gübreleme işlemi, meyve verimini arttırmak ve bitkinin sağlıklı gelişimi için önemlidir. Genellikle bitkinin büyüme mevsimi olan ilkbahar ve yaz ayları gübreleme yapılması önerilir. Gübreleme için, fosfor, potasyum ve azot içeren gübreler tercih edilebilir. Özellikle azot yaprak ve gövde gelişimine katkı sağlar. Potasyum ve fosfor ise meyve kalitesini arttırmada yardımcı olur.

Gübreleme sıklığı 4-6 haftada bir kez şeklinde olabilir. Granül gübre tercih edilirse, önerilen ölçüyü toprağa eşit olarak dağıtıp iyice sulayın. Eğer sıvı gübre tercih edilirse, önerilen miktarı sulama suyuna ekleyerek uygulayabilirsiniz. Gübrelemenin yanı sıra bitki köküne uygulanan organik malç ya da kompost da toprak kalitesini arttırmaya yardımcı olur.

Çarkıfelek Meyvesi Ne Zaman Hasat Edilir?

Çarkıfelek meyvesi, çoğunlukla çiçek açtıktan 6-8 hafta sonrasında olgunlaşır. Meyvenin olgunlaştığını dış kabuğunun rengi ve dokusuyla anlayabilirsiniz. Mor kabuklu türlerinde meyve koyu mor rengine döner ve kabuğu üzerinde küçük çatlaklar oluşur. Sarı kabuklu olan türlerinde ise meyve parlak sarı rengini alır ve yüzeyinde hafif bir pürüzlülük görülür. Meyve kolayca dallarından ayrıldığında ve üzerinde hafifçe basılıp yumuşaklık gösterdiğinde hasat edilmeye hazır olduğu anlaşılır. Erken hasat işlemi gerçekleştirilirse, meyveler olgunlaşma sürecini tamamlamadığından tatları tam olarak gelişmez. Bu sebeple olgunlaşma sürecini beklemek önemlidir.

Çarkıfelek Bitkisi Faydaları Nelerdir?

Çarkıfelek bitkisinin faydaları saymakla bitmez. Bitkinin bazı çeşitleri çiğ olarak yenebilir bazıları da şerbet ve içki yapımında kullanılır.

Passiflora gerginlik ve endişeli hal durumlarını gidermeye yardımcı olur. Anksiyete durumlarında kullanılmaktadır. Sinirleri yatıştırır ve bedene sakinlik verir. Uyku problemi yaşayanlar kullandıklarında kronik ve sinirsel uykusuzlukların giderilmesine yardımcı olur. Histeri ve parkinson hastalığı gibi durumlarda görülen sinirsel nöbetleri yatıştırmaya yardımcı olur. Zona gibi sinirsel ağrılarda yatıştırıcı etki gösterir. Sancılı adet sürecinde ağrı azaltmaya yardım eder. Yalnızca bedensel değil zihinsel olarak da yatıştırıcı etkisi vardır.

Yapısında bulundurduğu potasyum miktarının fazla olmasından dolayı kan basıncını düşürerek tansiyonu dengeler. Aynı zamanda diz ve kas ağrılarını da azaltır. Zararlı bir bitki değildir ancak kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Çarkıfelek meyvesi bir diğer adıyla Passiflora, tropikal bir bitkidir. Ekşi ve tatlı aromalı bir meyvedir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde hızla popüler olan çarkıfelek meyvesi yetiştiriciliği, hobi ve ticari amaçlarla sıkça tercih edilmektedir. Çarkıfelek meyvesi, tırmanıcı ve sarılıcı yapısıyla dikkat çekerken, gösterişli çiçekleriyle beraber estetik bir görünüm oluşturur. Çarkıfelek, estetik ve egzotik bir bitki olduğundan doğru yetiştirme ve bakım süreciyle sağlıklı bir biçimde gelişim gösterebilir. Bu bitki, saksı ve bahçelerde hoş bir görünüm sağlar ve aynı zamanda tropikal meyveleri ile de dikkat çeker.