Küresel Tahıl Ticaretinde Yeni Risk Dalgası

Dünya Bankası, tahıl ticaretinin daha riskli ve yeni bir belirsizlik dönemine girdiğini açıkladı.

Kurumun yayımladığı son rapora göre, emtia fiyatlarında yaşanan düşüşe rağmen maliyet baskıları, jeopolitik gerilimler, ticaret rotalarındaki aksamalar ve iklim kaynaklı aşırı hava olayları küresel piyasaları kırılgan hale getirip istikrarsızlaştırmayı sürdürüyor.

Küresel Ekonomide Yavaşlama Etkisini Gösteriyor

Verilere göre 2025’in ikinci çeyreğinde tarımsal fiyat endeksi yılbaşına oranla yüzde 7 geriledi.

Buna göre, tahıllarda ve gıda ürünlerinde de yüzde 7, ham maddede yüzde 9, içecek ürünlerinde ise yüzde 13’lük bir gerileme yaşandı. Ancak uzmanlar, bu düşüşün geçici olabileceğinin altını çizdi.

Dünya ekonomisinin 2025 ve 2026’da ortalama yüzde 3,8 büyümesi beklenirken, bu yavaşlamanın özellikle tekstil, yağlı tohum ve hammaddelere dayalı ürünlerde talebi azaltması öngörülüyor.

Enerji ve Gübre Maliyetleri Belirsizlik Yaratıyor

Raporda, tarım sektöründe en kritik belirsizlik alanlarından birisi de enerji ve gübre fiyatları olarak öne çıktı.

2025’te enerji fiyatlarının yüzde 17 azalacağı, gübre fiyatlarının ise sınırlı bir artış göstererek yüzde 7’den az artacağı tahmin ediliyor.

Buna karşın yüksek faiz oranları ve jeopolitik riskler üretim maliyetlerini artırarak piyasaları olumsuz etkileyebileceğinin de üstünde duruluyor.

Jeopolitik Çatışmalar Ticaret Akışını Zorluyor

Orta Doğu’daki çatışmalar ve Hürmüz Boğazı’nda yaşanabilecek olası kesintiler, ticaret rotalarında ciddi dalgalanmalara yol açabileceği aktarıldı.

Rusya-Ukrayna savaşı da Karadeniz üzerinden yapılan tarımsal ihracat için risk unsuru olmaya devam ediyor. Ülkelerin tarım ürünlerine dair tarife kararları ve korumacı politikaları da ticaret ağlarını yeniden şekillendiriyor.

İklim ve Hava Şartları Rekolteyi Tehdit Ediyor

Uzun süren sıcak hava dalgaları, başta büyük ihracatçı ülkeler olmak üzere birçok bölgede üretim kayıplarına yol açtığı ifade edildi.

Özellikle 2025 yazında kritik büyüme döneminde yaşanabilecek aşırı sıcakların küresel gıda fiyatlarını yeniden yukarı çekebileceği yönünde uyarıda bulunuldu.

Tropikal Ürünler ve Biyoyakıt Politikaları Riskleri Artırıyor

Kakao ve kahve gibi tropikal ürün fiyatlarının 2025’te rekor seviyelere çıktığı, uzun vadeli iklim değişikliklerinin ise bu ürünlerde kalıcı dalgalanmalar yaratabileceği aktarıldı.

Bunun yanı sıra mısır, şeker ve yağlı tohumların biyoyakıt üretimine yönlendirilmesinin fiyatları yükselttiği, ayrıca Brezilya ve Endonezya’daki politik belirsizliklerin bu süreç üzerinde etkili olduğu kaydedildi.

Dünya Bankası’ndan İş Birliği Çağrısı

Dünya Bankası ekonomistleri, mevcut tabloya karşı gıda güvenliği ve piyasa istikrarının korunabilmesi için küresel düzeyde iş birliği yapılması gerektiğini vurguladı. Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Bu zorlu koşullarda dirençliliği artıracak ve tarım sektöründe sürdürülebilirliği destekleyecek stratejilere öncelik verilmelidir.”